Rodzaj Eriosyce w nowej odsłonie

W sierpniu 2019r. ukazał się bardzo ciekawy artykuł chilijskich autorów z rewizją rodzaju Eriosyce sensu lat. opartą o badania genetyczne, szerokie pod względem liczby przebadanych taksonów. Artykuł zostanie pewnie nieco dokładniej przedstawiony w Kaktusy i Inne, tutaj przytoczymy tylko najważniejsze konkluzje. Przede wszystkim nowe badania pokazują, że rodzaj Eriosyce sansu lat. , t.j. w szerokim ujęciu Kattermanna, jest monofyletyczny, o ile usuniemy z nigo Eriosyce laui Katt. = Rimacactus laui Mottram. Rodzaj można zatem utrzymać, o ile jesteśmy zwolennikami szeroko określonych rodzajów.

Jeśli natomiast chodzi o podział rodzaju na sekcje, jest kilka znaczących przegrupowań w stosunku do sekcji w opracowaniu Kattermanna, opartych zresztą na wcześniejszych „dawnych” rodzajach - Eriosyce, Pyrrhocactus, Neoporteria,
Horridocactus, Thelocephala i in.

Z badań wyłania się 7 głównych kladów, na podstawie których autorzy definiują 6 sekcji – siódmemu kladowi nie przypisano sekcji z uwagi na konieczność dalszych badań. Największa zmiana związana jest z rozdzieleniem sekcji Horridocactus Kattermanna na dwa wyraźnie oddzielone klady. Druga istotna zmiana to rozdzielenie gatunków znanych jako Thelocephala na trzy części – E. napina ssp. napina, ssp. duripulpa i ssp. lembckei wchodzą do tego co pozostało z sekcji Horridocactus, E. napina ssp. fankhauseri, ssp. riparia i ssp. tenebrica nie należą, jak się okazuje, w ogóle do E. napina i tworzą oddzielny klad (!), pozostałe są w siódmym kladzie, razem z gatunkami wyrzuconymi z sekcji Horridocactus. Klasyfikowany wcześniej w sekcji Pyrrhocactus E. umadeave tworzy wspólny klad razem z gatunkami Eriosyce w ścisłym sensie oraz dawnymi Islayami. Za tym wszystkim idą formalne reklasyfikacje.

Pierwszy klad – sekcja Eriosyce – to dawne Eriosyce w ścisłym sensie plus dawna Islaya i Eriosyce (Pyrrhocactus) umadeave. Drugi klad – sekcja Campanulate – obejmuje tylko E. marksiana i jej ssp. lissocarpa – okazuje się, że są one mocno oddalone genetycznie od innych horridocactusów. Trzeci klad – sekcja Pyrrhocactus – obejmuje gatunki argentyńskie, pokrywa się z kładem Kattermanna, ale bez E. umadeave. Czwarty klad – sekcja Horridocactus – obejmuje część sekcji Horridocactus Kattermanna plus E. napina i jej ssp. lembckei oraz E. duripulpa już jako odrębny gatunek (wraz z Thelocephala challensis jako jej synonimem). Piąty klad – sekcja Diaguita – obejmuje E. fankhauseri, E. riparia i E. tenebrica – już jako odrębne gatunki. Szósty klad to dawna sekcja Neoporteria Kattermana, ale bez E. sociabilis, który trafił do kladu siódmego, za to z E. simulans i E. heinrichiana.

Siódmy klad, któremu nie przypisano jeszcze sekcji – grupuje gatunki wyrzucone z sekcji Horridocactus Kattermanna – jest tam wiele znanych gatunków, m.in.: E. crispa, E. recondita, E. caligophila, E. occulta, E. odieri, i inne, obejmuje też sekcję Chileosyce Kattermanna (E. esmeraldana, E. aerocarpa, E. krausii) ale bez E. tenebrica, a także jeden „wyrzutek” z sekcji Neoporteria – E. sociabilis.

W artykule jest wiele formalnych reklasyfikacji – wiele taksonów zostało podniesionych do rangi gatunków, inne sprowadzone do synonimów. Artykuł jest dostępny w internecie, można go pobrać na stronie www: https://doi.org/10.1002/tax.12066 . To, że rodzaj Eriosyce w szerokim ujęciu jest monofyletyczny, nie oznacza automatycznie, że koniecznie trzeba akceptować tak szerokie pojęcie. Równie dobrze można pozostać przy zawężonych koncepcjach rodzajów „dawnych”, ale w takim wypadku kaktusowi systematycy powinni uwzględnić wyżej omówione „przemieszczenia” pomiędzy zawężonymi rodzajami.

Źródło: Pablo C. Guerrero, Helmut E. Walter, Mary T.K. Arroyo, Carol M. Peña, Italo Tamburrino, Marta De Benedictis & Isabel Larridon. Molecular phylogeny of the large South American genus Eriosyce (Notocacteae, Cactaceae): Generic delimitation and proposed changes in infrageneric and species ranks. Taxon, 68(3), 2019

Eriosyce marksiana var. lissocarpa – według autorów ten jeden gatunek zasługuje na osobną sekcję: Campanulate. Fot. pabloendemico (portal Flickr).

Artykuł na podstawie: Kaktusarium 27

Dodatkowe informacje